Anemia objawy i leczenie

przez Andrzej Towar
anemia leczenie

Bladość skóry, zadyszka nawet przy niewielkim wysiłku, ciągłe zmęczenie, wypadanie włosów – to tylko niektóre z wielu objawów anemii. Ten często bagatelizowany stan chorobowy jest bardzo niebezpieczny dla naszego organizmu. Podłożem problemu w większości przypadków okazują się niedobory, np. żelaza, które można szybko i w łatwy sposób uzupełnić.

Prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu uzależnione jest m.in. od transportu tlenu przez krwinki czerwone. Jeśli ich ilość zostanie zmniejszona, niedotleniony organizm wykazuje objawy przemęczenia, osłabienia, nadmiernej nerwowości itp. Właśnie do takiego stanu doprowadza anemia. Leczenie należy podjąć jak najszybciej – nieleczona niedokrwistość negatywnie wpływa na cały organizm, m.in. osłabia układ immunologiczny, zwiększając podatność na infekcje i choroby.

Anemia – co to jest?

Nazywana też niedokrwistością, anemia to zespół objawów wywołanych przez różnego rodzaju zaburzenia dotyczące krwi. W stanie chorobowym spada poziom następujących składników krwi:

  • Hemoglobiny
  • Erytrocytów (krwinek czerwonych)
  • Hematokrytu

Przy czym spadek nie musi obejmować wszystkich wskaźników. Zdarza się, iż pacjent z prawidłowym stężeniem erytrocytów ma zbyt niski poziom hemoglobiny. Na niedokrwistość najbardziej narażone są kobiety w wieku rozrodczym, osoby starsze i przewlekle chore. Ze względu na konieczność zwiększonej produkcji krwi, anemia często występuje także u kobiet ciężarnych. Czynnikami sprzyjającymi anemii, oprócz obciążenia genetycznego, niektórych chorób, urazów czy zaburzeń, są m.in. dieta uboga w niektóre składniki (np. wegańska), alkoholizm, zakażenie wirusem HIV oraz przyjmowanie określonych leków.

Rodzaje anemii

W zależności od przyczyny niedokrwistości, wyróżnia się kilka rodzajów anemii. Trafne określenie źródła nieprawidłowości jest bardzo ważne – pozwala bowiem wdrożyć skuteczne leczenie. Najczęściej występuje anemia niedoborowa – jej podłożem jest niedostateczna ilość określonych pierwiastków w organizmie. W przeważającej części przypadków anemię wywołuje niedobór żelaza (anemia mikrocytarna). Jednocześnie ten rodzaj niedokrwistości jest najłatwiejszy do wyleczenia. Rzadziej mamy do czynienia z anemią wywołaną niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego (anemia makrocystarna), a także niedoborem miedzi.

Specyficznym rodzajem niedokrwistości spowodowanej niedoborem witaminy B12 jest choroba Addisona-Biermera. To dość rzadko spotykane schorzenie, wywołane m.in. chorobą Leśniowskiego i Crohna. Nazywany anemią złośliwą, stan ten bywa skutkiem anoreksji.

Występuje też wiele innych rodzajów anemii, niezwiązanych z niedoborami w organizmie. Wyróżniamy następujące rodzaje stanu chorobowego:

Anemia sierpowata – uwarunkowana genetycznie nieprawidłowość w budowie hemoglobiny.

Anemia syderoblastyczna – zaburzenie metabolizowania żelaza i aktywności hemu. Niedokrwistości czasem towarzyszy małopłytkowość, leukopenia i białaczka.

Anemia hemolityczna – podłożem nieprawidłowości jest hemoliza, nabyta lub wrodzona, powodująca skróconą żywotność erytrocytów, a tym samym zmniejszenie ich ilości we krwi.

Anemia aplastyczna – rzadki rodzaj niedokrwistości spowodowany niewydolnością szpiku.

Anemia rzekoma – występuje przy przewodnieniu organizmu, np. w okresie ciąży. Względne obniżenie poziomu hematokrytu i hemoglobiny ma związek z dużym rozcieńczeniem krwi, a nie z niedokrwistością.

Przyczyną anemii może być również duża utrata krwi. Stan znacznego obniżenia erytrocytów, hemoglobiny i hematokrytu stwierdza się po wypadkach lub poważnych urazach. Podłożem bywają też bardzo obfite miesiączki, trudne porody, a także krwawienie z przewodu pokarmowego. Anemii pokrwotocznej często towarzyszy przyspieszona akcja serca, bardzo niskie ciśnienie krwi (hipotonia), bóle zamostkowe i spadek temperatury ciała.

 

Anemia objawy

Niezależnie od rodzaju anemii, objawy niedokrwistości są charakterystyczne. Niestety, nie dla wszystkich pacjentów okazują się jednoznaczne na tyle, by zdecydować się na badania lub wizytę u lekarza. Mylona z przemęczeniem, reakcją na stres, niewyspaniem czy przygnębieniem, anemia bywa bagatelizowana. Pacjenci mogą zmagać się z nią przez wiele miesięcy – bez świadomości, iż ich stan można szybko poprawić.

Anemia objawia się m.in.:

  • Ogólnym osłabieniem organizmu, uczuciem przemęczenia i zmęczenia, które nie ustępuje po odpoczynku.
  • Bladością skóry i błon śluzowych. O ile blada cera u wielu osób jest czymś naturalnym, głównie w okresie zimowym, o tyle w przypadku błon śluzowych objawy anemii są jednoznaczne. Najłatwiej je sprawdzić na spojówkach oczu. Odchylona dolna powieka powinna ukazać nam żywo czerwone wnętrze. U osób z anemią ta część powiek jest jasna i blada.
  • Zawrotami głowy, omdleniami.
  • Zmniejszonym progiem męczliwości – gdy zadyszka dopada nas nawet po niewielkim wysiłku.
  • Wypadaniem włosów – ponadto stają one łamliwe i przesuszone.
  • Nadmierną sennością. Skłonnością do depresji.
  • Problemami z koncentracją. Zaburzeniami pamięci.
  • Kołataniem serca – układ krwionośny próbuje „nadrobić” braki w ilości czerwonych krwinek intensywniejszą pracą serca.

badanie pacjenta anemia objawy

Powyższe objawy są wspólne dla wszystkich rodzajów anemii. Czasem dochodzą do nich inne, związane z konkretną przyczyną stanu chorobowego:

Objawy anemii megaloblastycznej:

  • Osłabienie i wczesne siwienie włosów
  • Zmniejszony apetyt
  • Zmiany w kącikach ust (zajady)
  • Zapalenie błony śluzowej języka
  • Nadmierna drażliwość
  • Skłonność do depresji, ospałość
  • Zaburzenia neurologiczne
  • Zaburzenia równowagi
  • Zmiany osobowości, reakcje paranoidalne

Objawy anemii sierpowatej:

  • Obrzęk dłoni i stóp
  • Ból zlokalizowany w różnych częściach ciała

Objawy anemii hemolitycznej:

  • Obrzęki rąk i nóg
  • Zaburzenia pracy śledziony i wątroby

Jak zdiagnozować anemię?

Wykonanie badań jest niezbędne do prawidłowego ustalenia sposobu leczenia niedokrwistości. Ze względu na bardzo zróżnicowane przyczyny anemii, pacjent nie powinien na własną rękę „ratować się” suplementacją. Sposób leczenia określa lekarz po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu oraz na postawie wyników badań. Najważniejszym badaniem w diagnozowaniu anemii jest oczywiście morfologia krwi. Konieczne jest także oznaczenie poziomu żelaza. W diagnozie anemii bierze się pod uwagę przede wszystkim poziom hemoglobiny, erytrocytów oraz wskaźnik hematokrytu.

Najłatwiejsza do zdiagnozowania jest niedokrwistość wywołana niedoborami. W przypadku innych rodzajów anemii badania nieraz muszą zostać rozszerzone. Na przykład występowanie anemii aplastycznej stwierdza się na podstawie poziomi leukocytów oraz płytek krwi. Czasem konieczne jest wykonanie biopsji szpiku.

Leczenie anemii

W przypadku niedokrwistości wywołanej niedoborami podstawą leczenia jest uzupełnienie brakujących pierwiastków. Najlepiej, jeśli ich źródłem staje się dobrze dopasowana dieta. W przypadku niedoboru żelaza konieczne jest wzbogacenie codziennego jadłospisu o czerwone mięso, podroby, produkty pełnoziarniste, ryby, owoce morza, jajka, wątróbkę, kaszankę i zielone warzywa. Najlepiej, by dieta dodatkowo zawierała dużo produktów bogatych w witaminy z grupy B oraz witaminę C – wpływają one bowiem korzystnie na przyswajalność żelaza. Znaleźć je można przede wszystkim w kiszonkach, sałatach, szpinaku, jarmużu itp. Obowiązkową pozycją pacjenta leczącego anemię jest sok z kiszonych buraków. Unikać należy kawy, herbaty, mleka i wina – osłabiają one bowiem przyswajalność żelaza w organizmie.

Przy zaawansowanej anemii zmiana diety często nie wystarcza. Podaje się wtedy specjalne preparaty z żelazem – w formie tabletek lub dożylnie. Aby taka podstawowa terapia odniosła skutek, musi trwać około 3 miesięcy.

Odpowiednia dieta i suplementacja stanowi także postawę leczenia anemii megaloblastycznej. W niedoborach kwasu foliowego podawanie suplementów diety może być konieczne aż do końca życia.

Leczenie anemii niewynikającej z niedoborów zawsze jest bardziej skomplikowane. Na przykład przy anemii aplastycznej wykonuje się przeszczep szpiku. Anemię hemolityczną leczy się kortykosteroidami, preparatami immunosupresyjnymi i transfuzjami krwi. W anemii sierpowatej stosuje się m.in. antybiotyki. Rodzaj terapii zawsze ustalany jest indywidualnie – lekarz bierze pod uwagę nie tylko podłoże niedokrwistości, ale też ogólny stan zdrowia chorego, jego nawyki itd.

Powiązane posty