Nawet najlepszą higienę zębów warto wspomóc. Aby zapobiec tworzeniu się zmian próchnicowych, stomatolog wykonuje fluoryzację zębów. Zabieg ten kojarzy się przede wszystkim z profilaktyką dziecięcą – i słusznie! Jednak na fluoryzację mogą zdecydować się też dorośli.
Na czym polega zabieg fluoryzacji?
Fluor jest pierwiastkiem, który w sposób naturalny występuje m.in. w orzechach, zbożach, rybie, herbacie, a także wodzie. Wykazuje wysoką aktywność chemiczną i ma bardzo korzystny wpływ na szkliwo zębów. Współczesna stomatologia wykorzystuje dobroczynne właściwości tego pierwiastka. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych wykonuje się zabieg fluoryzacji zębów.
Fluoryzacja wzmacnia szkliwo zębów, dzięki czemu stają się one bardziej odporne na działanie chorobotwórczych bakterii, co wprost przekłada się na ochronę przed zmianami próchnicowymi. To prosty, niebolesny zabieg – polega na nałożeniu na oczyszczoną powierzchnię zęba preparatu w formie pianki, żelu czy lakieru. Dzięki zawartości fluoru preparat ten szybko tworzy ochronną barierę, dzięki czemu zęby stają się dobrze zabezpieczone przez zmianami próchnicowymi.
Jak przebiega zabieg fluoryzacji?
Zanim stomatolog rozpocznie fluoryzację, dokładnie oczyszcza zęby za pomocą szczoteczki. Następnie nanosi na ich powierzchnię cienką warstwę preparatu zawierającego fluor. W tym celu wykorzystuje specjalną łyżeczkę. Przez kilka minut pacjent oczekuje na wyschnięcie środka z fluorem, a następnie wypłukuje jego nadmiar. Przez kilka kolejnych godzin z substancji tej uwalniane są jony fluorkowe – wnikają one w szkliwo i nasycają je, zapewniając zębom odpowiednie wzmocnienie i ochronę.
Choć proces uwalniania jonów fluorkowych trwa kilka godzin, należy powstrzymać się przed jedzeniem i piciem tylko na dwie godziny. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci. U małych pacjentów zabieg fluoryzacji dentysta przeprowadza w dokładnie taki sam sposób. Przez 12 godzin po zabiegu zębów nie można myć szczoteczką i pastą – w tym czasie wystarczy płukać jamę ustną czystą wodą.
Po fluoryzacji do końca dnia należy powstrzymać się od spożywania produktów kwaśnych oraz takich o lepkiej konsystencji, np. jogurtów, bananów, musli, biszkopty, karmel czy toffi.
Jakie są wskazania do fluoryzacji zębów?
Głównym wskazaniem do fluoryzacji zębów jest ochrona przed próchnicą. U dzieci zabieg ten wykonuje się rutynowo – zanim jeszcze w ich uśmiechu pojawią się pierwsze niepokojące objawy. Warto wiedzieć, iż fluor nie tylko wzmacnia szkliwo zębów, ale też hamuje proces wytwarzania niektórych enzymów przez obecne w jamie ustnej bakterie i normalizuje pH w ustach. Zmniejszenie ilości chorobotwórczych drobnoustrojów w jamie ustnej dodatkowo wspiera ochronę przed rozwojem próchnicy.
Szczególnym wskazaniem do wykonania fluoryzacji jest demineralizacja szkliwa, czyli powstałe niewielkie uszkodzenia. Objawiają się one występowaniem charakterystycznych białych plam na powierzchni zębów. Flor hamuje ten proces – spłyca mikroubytki i zwiększa tempo procesu remineralizacji szkliwa.
Przeciwwskazań do fluoryzacji jest bardzo niewiele. W zasadzie wymienia się w tym zakresie jedynie uczulenie na ten pierwiastek oraz niezwykle rzadkie przypadki, gdy pacjent zgłasza objawy zatrucia fluorem.
Skutki uboczne fluoryzacji
Zabieg fluoryzacji, a nawet leczenie ubytków za pomocą preparatów zawierających ten pierwiastek, niesie ze sobą mnóstwo korzyści. Należy jednak pamiętać, iż fluor działa na nasz organizm dobroczynnie tylko w niewielkich dawkach. Jego nadmiar staje się toksyczny i może doprowadzić do zatrucia. W skrajnie wysokich dawkach fluor może doprowadzić nawet do śmierci pacjenta.
Aby uniknąć takich skutków ubocznych, trzeba powierzyć fluoryzację zębów specjaliście – doświadczonemu stomatologowi. Nałożony na zęby pierwiastek ten nie jest szkodliwy – zagrożenie pojawia się dopiero w przypadku, gdy preparat lub pasta z fluorem dostanie się do organizmu drogą pokarmową. Dlatego należy dokładnie wypłukać nadmiar substancji po zabiegu i unikać połykania go. To szczególnie ważne w przypadku dzieci, które nie zawsze są w stanie pilnować się podczas fluoryzacji.
Szczególną ostrożność trzeba zachować przy domowym zastosowaniu past z fluorem. Po umyciu zębów należy dokładnie wypłukać jamę ustną i wypluć nadmiar pasty. Jeśli dziecko używa pasty z fluorem, musi zawsze myć zęby pod nadzorem rodziców.
Zatrucie fluorem objawia się nudnościami, bólem brzucha, nadmiernym wydzielaniem śliny, bólem głowy i silnym osłabieniem. Po wystąpieniu takich symptomów pierwsza pomoc polega na wypiciu mleka. Zawarty w nim wapń wiąże jony fluoru. Aby zapobiec dalszym powikłaniom, należy poszukać pomocy lekarskiej – nawet jeśli po wypiciu mleka objawy nieco osłabły.
Zabieg fluoryzacji zębów jest dla nich bardzo korzystny – wraz z codzienną higieną i regularnymi wizytami u dentysty pozwala zachować pełną ochronę przed próchnicą. Jednak ze względu na pewne ryzyko, zastosowanie preparatów w fluorem zawsze musi przebiegać pod kontrolą specjalisty. Tylko wtedy skorzystamy z ich dobroczynnych właściwości bez ryzyka efektów ubocznych.