Odbierają poczucie atrakcyjności i wstrzymują swobodny uśmiech – przebarwienia zębów to problem nie tylko estetyczny, ale często też zdrowotny. Aby skutecznie poprawić wygląd naszych zębów, musimy znać przyczynę przebarwień. Najskuteczniej i najbezpieczniej wybielimy je u dentysty.
Piękny uśmiech traktowany jest przez wielu z nas jak wizytówka. Jeśli mamy równe, białe zęby, sprawiamy dobre pierwsze wrażenie w kontaktach towarzyskich, oficjalnych i biznesowych. Jednak zęby z przebarwieniami mogą wywołać wrażenie wręcz odwrotne. Inni mogą – świadomie lub podświadomie – uznać nas za zaniedbanych, chorych, a nawet gorzej sytuowanych, o niższym statusie społecznym. Uśmiech z przebarwieniami pozbawia pewności siebie, dlatego warto się ich pozbyć.
Jakie są rodzaje przebarwień zębów?
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu wybielaliśmy zęby sodą oczyszczoną, co na krótką metę przynosiło dobry efekt, na dłuższą natomiast – niszczyło szkliwo i przyczyniało się do zwiększenia ryzyka próchnicy. Dziś znamy o wiele skuteczniejsze metody usuwania z zębów nieestetycznych przebarwień. Jednak by osiągnąć dobry i trwały efekt, musimy wiedzieć, z jakim rodzajem przebarwień mamy do czynienia.
Przebarwienia zasadniczo dzielimy na zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne, miejscowe oraz przebarwienia między zębami. Najłatwiej usunąć przebarwienia zewnątrzpochodne, czyli powierzchniowe. Zmiany koloru obejmują bowiem zewnętrzną część szkliwa, a ich przyczyną są barwiące substancje zawarte w kawie, herbacie, papierosach, a nawet winie czy jedzeniu, np. jagodach. Przebarwienia powierzchniowe bywają też skutkiem przyjmowania przez dłuższy czas preparatów zawierających żelazo.
Znacznie trudniej pozbyć się przebarwień wewnątrzpochodnych, które pojawiają się np. po antybiotykoterapii. Największe właściwości barwiące mają antybiotyki z grupy tetracyklin. Warto przy tym podkreślić, iż wpływ na kolor zębów mają te antybiotyki, które przyjmowaliśmy jako dzieci lub które nasze mamy przyjmowały w ciąży. Zawarte w lekach substancje nie powodują przebarwień zębów u dorosłych.
Przebarwienia miejscowe powstają na skutek urazu. Gdy krew wewnątrz zęba zostaje wynaczyniona, zyskuje on lekko różowy koloryt. W następnej kolejności zmienia zabarwienie na ciemniejsze – to wynik obumarcia miazgi. Szare przebarwienia miejscowe często pojawiają się też na zębach z plombami amalgamatowymi.
Przebarwienia między zębami to najczęściej wynik próchnicy, podobnie jak białe plamki, które pojawiają się na różnych częściach zębów. Białe przebarwienia mogą też wynikać z nadmiernego spożycia fluoru. Nie chodzi jednak o fluor obecny w pastach do zębach – nie powoduje on bowiem takich skutków ubocznych. Przebarwienia na zębach w białym kolorze to wynik nadmiernej ilości fluoru dostarczanego z napojami (niedostatecznie oczyszczona woda) lub pożywieniem.
Przyczyny powstawania przebarwień
Zęby mogą mieć różny kolor – od mlecznobiałego po żółtobrązowy. Ciemne zęby nie muszą świadczyć o chorobie, zaniedbaniu czy złych nawykach. Po prostu taka jest barwa kości u danej osoby. Jednak najczęściej mamy do czynienia z przebarwieniami wywołanymi kawą i herbatą, używkami czy barwiącymi pokarmami. Kolor zmieniają zęby zaatakowane próchnicą, uszkodzone i martwe.
Przyczyną przebarwień zewnątrzpochodnych jest odkładanie się w szkliwie złogów barwników różnego pochodzenia. Natomiast w przypadku przebarwień zewnątrzpochodnych zmiany zachodzą w wewnętrznych strukturach zęba. Ich źródłem mogą być nie tylko przyjmowane obecnie lub w przeszłości leki, ale też nieodpowiednia dieta, a nawet poważne choroby ogólnoustrojowe. To ważne, ponieważ każdą zmianę zabarwienia zębów, która nas niepokoi, warto zgłosić lekarzowi – zarówno stomatologowi, jak i lekarzowi pierwszego kontaktu lub specjaliście, u którego leczymy różne schorzenia.
Jak wybielać zęby?
Wiele przebarwień można usunąć samodzielnie. Dotyczy to głównie przebarwień zewnątrzpochodnych, których źródłem jest pożywienie, napoje czy używki. Najprostszym sposobem jest stosowanie specjalnych past wybielających. Zawierają one bowiem składniki, które dobrze ścierają osady. Zwykłe pasty radzą sobie z przebarwieniami widocznymi w niewielkim stopniu. Lepszy efekt dają droższe pasty specjalistyczne oraz wybielające płukanki.
Stosowanie domowych sposobów na wybielanie zębów może być skuteczne, jednak w większości przypadków na dłuższą metę wywołuje więcej szkody niż pożytku. Wybielanie zębów sodą oczyszczoną, octem czy kwaskiem cytrynowym wprawdzie przynosi widoczny efekt, jednak wywołuje skutki uboczne – niewidoczne gołym okiem. Produkty nieprzeznaczone do mycia zębów dają efekt wybielający dzięki temu, że niszczą przebarwione szkliwo. Jeśli więc pasta wybielająca i płukanki nie dają wystarczającego efektu, nie próbujmy ich wybielać na własną rękę, ale wybierzmy się do dentysty.
Usuwanie przebarwień w gabinecie dentystycznym
Podstawowym sposobem usuwania przebarwień w gabinecie stomatologicznym jest skaling, czyli usuwanie kamienia nazębnego. Warto podkreślić, iż raz na rok możemy wykonać ten zabieg bezpłatnie na NFZ. Uzupełnieniem skalingu jest piaskowanie (w tym wypadku już niestety płatne). Kamień nazębny usuwany jest pod ciśnieniem za pomocą specjalnego piasku stomatologicznego. Skaling w połączeniu z piaskowaniem skutecznie usuwa większość przebarwień zewnątrzpochodnych.
Pozostałe typy przebarwień – wewnątrzpochodne, miejscowe, przebarwienia między zębami, a także przebarwienia zębów martwych, wymagają bardziej zaawansowanych zabiegów dentystycznych. Najczęściej stosowaną metodą wybielania zębów są żelowe nakładki zakładane na noc – dają efekt już po kilku lub kilkunastu dniach. Na podobnej zasadzie działa nakładanie żelu i aktywowanie go za pomocą specjalnej lampy. To metoda szybsza, jednak efekt może nie utrzymywać się tak długo, jak w przypadku nakładek.
Najtrudniej wybielić zęby martwe. W tym celu stomatolog może umieścić wewnątrz zęba specjalny materiał wybielający lub przykryć przebarwienie za pomocą korony porcelanowej, licówki czy materiału kompozytowego. Po zabiegu wybielania należy pamiętać o przestrzeganiu zasad podanych przez dentystę. Konieczne będzie m.in. wstrzymanie się przez pewien czas od picia kawy, herbaty i jedzenia barwiących pokarmów.